नारायण घिमिरे

वेदको अवधारणा अनुरूप सम्पूर्ण कुरा चेतना निर्मित छ। परमात्मा ब्रह्माण्ड चेतनाको रूप हो। त्यही ब्रह्माण्ड चेतनाको सानो अंश जब व्यक्तिको चेतनाको रूपको थोपामा सन्तृप्त बन्दछ त्यो व्यक्तिको आत्मा बन्दछ। चेतना निर्मित भर्गो ज्योतिको कम्पनको मिश्रणबाट प्रकाशको किरण निर्मित हुन्छ।

प्रकाशको किरण र ब्रह्माण्ड चेतनाको मिश्रणले निर्मित भएको पन्च तत्व बाट भौतिक शरीर बन्दछ। यसरी निर्मित भौतिक शरीरमा मन र चित्त वृतिको सहजीकरण मार्फत हुने आत्माको मिलनले भौतिक शरीरले अस्थायी प्रकृतिको जीवन प्राप्त गर्दछ। जसले आफ्नो स्वतन्त्र कर्म गर्ने हैसियत प्राप्त गर्दछ। साथै त्यसको अनुभूति समेत गर्ने क्रममा त्यसले आफ्नो अस्तित्वको समेत महसुस गर्दछ। जसलाई अहङ्कार भाव भनिन्छ।

वेदमा प्रकाशको श्रोत लाई सूर्य देवता भनिन्छ। उक्त प्रकाशले दिने ऊर्जा बाट नै ब्रह्माण्डमा हुने सबै प्रकारको ऊर्जाको निर्माण हुने गर्दछ। त्यसरी निर्माण हुने १२ प्रकारका ऊर्जा व्यक्तिको जीवन सञ्चालनको ऊर्जाको रूपमा उपस्थित हुने गर्दछ। तिनै १२ प्रकृतिको ऊर्जा लाई वेदले १२ सूर्य वा आदित्य वा सूर्यको १२ भाइ भन्ने गर्दछ। जसलाई वेदमा यस प्रकारले सम्बोधन भएको छ।

१.ॐ मित्राय नम:
२.ॐ रवये नम:
३.ॐ श्री सवितृसूर्यनारायणाय नम:
४.ॐ भानवे नम:
५.ॐ खगाय नम:
६.ॐ पुष्णे नम:
७.ॐ हिरण्यगर्भाय नम:
८.ॐ मरिचये नम:
९.ॐ आदित्याय नम:
१०.ॐ सवित्रे नम:
११.ॐ अर्काय नम:
१२.ॐ भास्कराय नम:

ॐ मित्राय नम: (Om Mitraya Namah) ले शरीरको त्यो ऊर्जा रूप लाई सङ्केत गर्दछ जसले व्यक्तिमा मैत्री र सहयोगको भावको निर्माण गर्दछ। मनमा मैत्री, प्रेम र सहयोगको भाव जगाएर सामाजिक सम्बन्धहरूमा सुदृढता ल्याउँदै मनोविज्ञान बलिष्ठ गर्ने यो ऊर्जा चन्द्र ऊर्जा हो। ॐ रवये नम: (Om Ravaye Namah) भनेर शरीरको प्रकाश र चमकको निर्माण गर्ने औँरा रुपी ऊर्जा लाई भनिन्छ। मनमा जति धरै ज्ञानको प्रकाश फैलन्छ त्यति व्यक्तिको दृष्टिमा तीक्ष्णता र मानसिक स्पष्टताको अभिवृद्धि हुन्छ। त्यसले व्यक्तिको औँरा समेत अधिक चमक युक्त बनाउने गर्दछ। ॐ श्री सवितृसूर्यनारायणाय नम: (Om Sri Savitrusuryanarayanaya Namah) प्राण शक्ति (जीवन शक्ति) संग सम्बन्धित छ।

शरीरको जीवनको स्रोत रुपी यो ऊर्जाको प्रवाह शरीरमा नियमित रहँदा सम्म शरीर जीवित रहन्छ। प्राण ऊर्जा ऊर्जा व्यक्तिको शरीरलाई स्वस्थ र सजीव बनाएर राख्न जिम्मेवार रहन्छ। ॐ भानवे नम: (Om Bhanave Namah) अन्तरात्माको प्रकाश रुपी ऊर्जा रूप हो। व्यक्तिको आत्मिक ज्ञान र आत्म बोधलाई जागृत गर्ने, आत्मविश्वास बढाएर आफूमा आत्मनिर्भरताको विकास गर्न यो ऊर्जाको भूमिका हुन्छ। ॐ खगाय नम: (Om Khagaya Namah) शरीरको गति र त्यसका आन्तरिक सञ्चालनका ऊर्जा रूपलाई जनाउने गर्दछ। शरीरमा हुने रक्त प्रवाह, ऊर्जा प्रवाह, र गतिशीलताको सञ्चालन गर्न र मांसपेशीहरूमा शक्ति र तन्दुरुस्ती बढाउँछ यो ऊर्जाको भूमिका रहन्छ।

ॐ पुष्णे नम: (Om Pushne Namah) ऊर्जा पोषण र भौतिक वृद्धिको ऊर्जा हो। जसले शरीरमा पोषण गर्ने र तन्तुहरूको निमित्त विकासको लागि ऊर्जा प्रदान गर्ने, शरीरको वृद्धि, तागत र प्रतिरोधक क्षमता बढाउने कार्यमा भूमिका खेल्दछ। ॐ हिरण्यगर्भाय नम: (Om Hiranyagarbhaya Namah) सृष्टिको बीज ऊर्जा हो जसले सम्भावित सृजनात्मकता, नवीन विचार आदि संग सम्बन्धित ऊर्जाहरू लाई जगाउने कार्य गर्दछ। गर्भाधान, नवजात जीवनमा हुन सक्ने सम्पूर्ण सम्भावना लाई यसले प्रतिनिधित्व गर्दछ। ॐ मरिचये नम: (Om Marichaye Namah) ले प्रकाशको किरणहरू लाई सङ्केत गर्दछ। यो शरीरको यस्तो ऊर्जा हो जसले मानिसको दृष्टिको तीक्ष्णता र मानसिक स्पष्टता लाई अन्तर्दृष्टिमा लैजान भौतिकता र आध्यात्मिकता बिचको समानता र भिन्नता बारे अनुभूति लिन सहयोग पुर्‍याउने गर्दछ।

ॐ आदित्याय नम: (Om Adityaya Namah) पवित्रता रुपी ऊर्जा रूप हो जसले सासत्व सत्यको महसुस गर्ने तागत दिन्छ। मन र मस्तिष्कमा शुद्धता र पवित्रता ल्याउँछ। जसले गर्दा शरीर बाट विषाद, रोग र नकारात्मकताको पक्ष हटाउन सहज हुन पुग्दछ। ॐ सवित्रे नम: (Om Savitre Namah) प्रेरणा रुपी ऊर्जा हो। प्रेरणा र उत्साहको कारक यो ऊर्जाले व्यक्तिमा कार्यक्षमताको नियमित वृद्धि लाई निरन्तरता प्रदान गर्दछ। ॐ अर्काय नम: (Om Arkaya Namah) एक रूपको ऊर्जा लाई अर्को रूपमा परिवर्तन गर्ने ऊर्जाको रूप हो। जसले शरीरमा ऊर्जाको परिवर्तन र त्यसको उपयोग प्रक्रियालाई सञ्चालन गर्ने, पाचन र पोषण (metabolism) प्रक्रिया, शक्ति उत्पादन र आपूर्ति आदिमा मद्दत गर्दछ। ॐ भास्कराय नम: (Om Bhaskaraya Namah) आत्मज्ञान रुपी ऊर्जा हो। व्यक्तिलाई आत्मिक ज्ञान र मोक्ष मार्गको भर्गो ज्योतिको प्रकाश फैलाएर आत्मिक शान्ति मार्ग हुँदै समाधि सम्मको यात्रामा लान यो ऊर्जाको भूमिका हुन्छ।